KIŞ KAPIMIZDA İSE NELER YAPMALIYIZ?
Kışın aşırı soğukların yaşandığı yörelerde, hava koşulları insanların sağlık ve güvenliğini tehdit eder hale gelir. Yollarda buzlanmaya bağlı trafik kazaları ve düşmeler artarken elektrik ve su kesintileri yaşanabilir. İyi ısınmayan evlerde yakılan soba ya da elektrikli ısıtıcılar yangın ve karbon monoksit zehirlenmesi riskini artırır. Soğuğun yol açtığı hastalıklar, özellikle küçük çocuk ve yaşlılarda daha sık görülür.
Kış kapıya gelmeden evde yeterli miktarda bulundurulması gereken malzeme listesi için bir planlama yapın.
· Kaloriferli evlerde, elektrik ya da doğalgaz kesintisi halinde kullanılmak üzere bir soba · Sobalı evlerde odun ve kömür · Elektrikli ısıtıcı · Battaniye ve yorgan · Kibrit, çakmak · Kuru tozlu yangın söndürücü · İlkyardım çantası ve malzemesi · Pilli ya da akülü fener · Pilli radyo · Pilli saat · Yedek pil · Konserve açacağı · Kar küreği · Kaya tuzu ya da kum
Evde kış gelmeden önce yapılacak olanlar;
Eviniz sobalıysa bacayı her yıl kış gelmeden temizletin. Yaşlı kişilerde, vücudun hava sıcaklığına uyum gösterme yeteneği azalır. Dolayısıyla yaşlılar soğuğa karşı daha duyarlıdır. 65 yaşın üzerinde olanlar evde duvara bir termometre assın ve sık sık oda sıcaklığını kontrol etsin.
Bina dışında açıktan geçen su borusu varsa donmaması için çevresini sararak izole edin. Kapı ve pencere aralıklarını fitil ile mümkün olduğu kadar izole edin ya da kapı ve pencereleri ısıcam vb. malzemelerle yenileyin.
Aracınızı Kışa hazırlarken dikkat edilecek hususlar;
Kışın yolda karşılaşabileceğiniz pek çok tehlikeyi önceden hazırlık yaparak ortadan kaldırırsınız. Aracınızın periyodik bakımlarını ihmal etmeyin. Ek olarak, her sonbaharda:
· Radyatördeki antifriz seviyesini kontrol ettirip gerekliyse antifriz koyun. · Sileceklere su yerine buzlanmayı önleyen sıvılardan koyun. · Yıpranmış lastikleri değiştirin, lastiklerin hava basıncını kontrol edin.
Kış boyunca buzlanmayı ve boruların tıkanmasını önlemek için benzin deposunu hep doluya yakın tutun.
Kış için evde ısınmak için alınabilecek genel güvenlik önlemleri;
Soba, şömine ya da elektrikli ısıtıcı kullanıyorsanız dikkatli olun:
· Kuru tozlu bir yangın söndürücüyü el altında bulundurun. · Şöminede kağıt yakmayın. · Gazlı ya da katalitik sobanız varsa odayı yeterince havalandırın. · Soba üreticisi ne tür yakıt öneriyorsa onu kullanın. Başka şeyler yakmaya çalışmayın. · Baca çekmiyorsa odun/kömür sobası ve şömineyi yakmayın. · Yatarken kömür sobasını söndürün. · Elektrik sobasının kordonu yıpranmış ya da kıvılcım çıkarıyorsa kullanmayın. · Elektrik sobasını perde, koltuk, yatak gibi alev alabilecek eşyalara yaklaştırmayın. · Sobanın üzerinde yemek ve su bırakmayın. · Çocukların sobaya yaklaşmasını önleyin.
Aydınlatmada ve Yemek Pişirmede alınabilecek güvenlik önlemleri:
Elektrik kesilmişse:
· Mümkünse mum yerine pilli ya da akülü lamba kullanın. · Oturmadığınız odada yanan mum bırakmayın. · Evin içinde kömürlü ızgara yakmayın. · Piknik tüpü üzerinde yemek pişirmeyin. Bir şey ısıtmak için piknik tüpü kullanıyorsanız odayı iyi havalandırın, alev alacak eşyalardan ve çocuklardan uzak tutun.
Isı Kaybını Önleyin
Katalitik soba yakarken ya da yemek pişirirken zaman zaman odayı havalandırmanız gerekir. Ancak bunun dışında, ısıyı mümkün olduğu kadar içeride tutmaya çalışın. Kapı ve pencereleri gereksiz yere açmayın. Kullanmadığınız odaları kapalı tutun. Oda kapılarının altını bez ya da halı parçasıyla tıkayın. Hava kararınca perdeleri kapatın.
Kış Gelince Nasıl beslenmeliyiz?
Kış aylarında vücut sıcaklığını korumak ve artan enerji ihtiyacını karşılamak için sıcak, yağlı ve kalorili yiyecek ve içeceklerin tüketimi artıyor, bu yüzden de daha kolay kilo alınıyor.Bu da bağışıklık sistemini zayıflatıyor. Yine çocukların özellikle bu dönemde açıkta satılan simit, börek, döner ve bazı fast food tarzı yiyeceklerden de kolayca enfeksiyon kapabiliyor.
Antioksidant özelliği olan C vitamini içeren gıdaların bolca tüketilmesi enfeksiyonlardan korunmak ve direnci arttırmak için gereklidir. (Turunçgiller, koyu yeşil yapraklı gıdalar),Omage-3 yağ asidinden zengin balığın haftada en az 2 kez tüketilmesi gerekmektedir. Yine bağışıklık sistemini güçlendiren ekinezya, mantar, yeşil çayın düzenli tüketilmesinde fayda vardır. Antioksidant etkisi olan A vitamini (Balık yağı, süt, yumurta, havuç, kayısı) ve E vitamini (Fındık, ceviz, kuru baklagiller, tahıllar) tüketiminin artırılması gerekmektedir.Kereviz, enginar, ıspanak, pırasa gibi kışın doğal ortamlarında yetişen sebzelerin kışın bolca tüketilmesi gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün, günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketilmesi önerisi doğrultusunda marul, havuç ve kırmızılâhana gibi kış sebzeleri ile hazırlanan salataların öğünlerde mutlaka yer alması gerekmektedir.Kış mevsiminde tüketimi artan yağlı ve şekerli besinlerin tüketimini azaltmak gerekmektedir.Domates, salatalık, sivri biber gibi kışa özgü olmayan turfanda yetişen sebzelerin tüketimi sınırlanmalıdır.Kış mevsiminde kemik ve diş sağlığı için gerekli olan D vitamini ihtiyacının karşılanması için güneşli günlerde yürüyüşlere çıkmalı ve bol bol balık tüketilmelidir.
Pekmez: İştah açar, Vücuttaki kanı arttırır, Mideyi, bağırsakları, böbrekleri kuvvetlendirir, Damar sertliğine iyi gelir, Kan dolaşımını rahatlatır, Enerji verir, Hamilelikte ve bebek gelişiminde çok faydalıdır.
Portakal: Karaciğeri çalıştırır, Vücudu ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Enerji verir. İyileşmeyi hızlandırır, Yüksek Tansiyonu ve kolesterolü düşürür, Vücuttaki zararlı maddeleri temizler. Damarları güçlendirir. Grip ve nezle gibi soğuk algınlığına iyi gelir ve öksürüğü azaltır. Damar sertliğini ve tıkanıklığını önleyen portakal kalp ve damar hastalıkları ile kansere karşı koruyucudur. Sinirleri yatıştırır ve yorgunluğu giderir, Cilt kırışıklıklarını önler, cildin taze ve pürüzsüz görünmesi sağlar.
Limon: Mide, bağırsak ve idrar yollarındaki mikropları öldürür. Limon suyu ile gargara yapıldığında ağız, boğaz ve bademcik iltihaplarını giderir. İshali keser. Kansızlığı önler. Gıda zehirlenmesini önler. Dişleri beyazlatır ve diş etlerini kuvvetlendirir. İdrar söktürür. Mide ağrılarını dindirir. Baş ağrılarını ve vücut ağrılarını keser. Böbrek ve mesane kum ve taşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Yüzdeki Sivilceleri geçirir. Cildin güzelleşmesini sağlar. Karaciğer hastalıklarında faydalıdır. Nezlede şikâyetleri geçirir. Skorbüt hastalığında yararlıdır.Fazla aybaşı kanamasını önler.
Kış Meyveleri •Elma,•Mandalina,•Muz,•Muşmula,•Üzüm (bazı türleri),•Armut,•Ayva,•Kış Kavunu,•Portakal,•Nar
Kış mevsimine uygun meyveler arasında elma, mandalina, muz ve alıç da yer alır. Elma; boğazı nemlendirir, dalağı rahatlatır, diareyi önler. Mandalina; insan vücudundaki Qi dolaşımını düzeltir, (Oi= enerji akışını dengelemek, gerilimleri yumuşatmak ve vücudun kendi kendini tedavi etmesinde destek sağlamak demektir.) iştahı açar, sindirimi iyileştirir, balgamı azaltır. Muz; bağırsağa iyi gelir, tansiyonu düşürür, basuru önler. Alıç; damarları genişletir, kandaki yağın düzeyini düşürür, kalp kaslarını güçlendirir, koroner arteriyoskleroz önler.
Kış gelince vücut bakımı nasıl olmalıdır?
El bakımı: Soğuk havalarda gliserin, vazelin, lanolin içeren el kremleri daha sık uygulanmalı, el sabunları kremli veya yağlı olmalı, eldiven kullanılmalıdır.
Ayak bakımı: Kış günlerinde kalın çoraplar, bot, çizme içinde uzun süre kalan ayaklara salisilik asit ve üre içeren krem ve pomatlar düzenli olarak uygulanmalıdır. Ayrıca mantar öldürücü maddelerin sprey, pudra, köpük, krem şeklinde uygulanması, mantar enfeksiyonlarına karşı ayakları korumaktadır.
Saç bakımı: Saçları soğuk hava ve çevre kirliliğinden korumak için yumuşak şampuanlar ve saç kremleri uygulanması, saçları – tırnakları güçlendiren biotin, çinko, demir kullanılması kışın özen gösterilmesi gereken bir diğer konudur.
Tırnak bakımı: Tırnaklar da soğuk havalarda daha çok kırılmakta ve incelmektedir. El kremleri, tırnakları korumak için yeterli olmamaktadır. Bu nedenle tırnak koruyucu kremlerin düzenli kullanılmasına dikkat edilmelidir.
Derleyen: Mustafa TANDOĞAN
İşletmeci-Sağlık Memuru
Antalya-Aralık / 2010