Akdeniz Sağlık

SAĞLIK HİZMETLERİ FİNANSMAN YÖNETİMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ VE ALTYAPI GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ
Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Sosyal Güvenlik Kurumu) kamu tarafında yer aldığı, Hacettepe Üniversitesi tarafından koordinasyonu gerçekleştirilmekte olan projenin teknik boyuttaki çalışmaları TCHEALTH Bilgi Teknolojileri Ltd. Şti ve alt yüklenici olarak Tepe Teknolojik Servisler A.Ş. tarafından gerçekleştirilmektedir.Proje ile ilgili Hacettepe Üniversitesi İktisadi bilimler Fakultesi Sağlık İdaresi Bölümü emekli hocalarından Dr.Çetin Akar Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Konferans Salonunda konuyla ilgili konferans verdi.


SAĞLIK SEKTÖRÜNDE TANI İLİŞKİLİ GRUP MALİYETLERİNE DAYALI GERİ ÖDEME YAKLAŞIMLARI

Sağlık sektöründe bireylere sunulan sağlık hizmetleri bedellerinin sağlık finansman kuruluşları tarafından geri ödemesinde bütçeleme, hizmet başı ödeme, kişi başı ödeme, gün başına ödeme ve vaka başına ödeme gibi yaklaşımlar bulunmaktadır. Bu yöntemler ile ilgili temel özellikler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

Ödeme Yöntemi	Ödemenin Yönü	Maliyet Kontrolü	Hizmet Kalitesi	Yönetimi
Bütçe	İleriye	Çok iyi	Orta	Kolay
Hizmet başına	Geriye	Çok zayıf	Çok iyi	Çok güç
Gün başına	İleriye	Orta	Zayıf	Çok kolay
Vaka Başına	Her iki yöne	İyi	orta	Güç
Kişi başına	İleriye	Çok iyi	Orta	Çok kolay

Bu yöntemler içerisinde çağdaş bir yöntem olan vaka başına ödeme yöntemi, “paket fiyat” adı ile BUT (SUT) uygulamaları ile Türkiye’de de kullanılmaktadır. Ancak paket fiyat uygulaması bilimsel maliyet verilerine dayanmaması nedeniyle çok fazla eleştirilen bir yöntem olma özelliğini taşımaktadır.

Bu kapsamda karşılaşılan sorunlara bilimsel çözümler getirmek amacıyla Türkiye’de Hacettepe Üniversitesi’nin koordinatörlüğünde yürütülen “Sağlık Hizmetleri Finansman Yönetiminin Güçlendirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması İçin Altyapı Geliştirilmesi Projesi” içerisinde 2005 yılı ortalarından beri devam etmekte olan çalışmalar, Sağlık Bakanlığı Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde 12 Haziran 2008 tarihinde yapılan bilimsel bir toplantıda ele alınmıştır.

Toplantıya Tepe Teknolojik Servisler A.Ş. adına katılan Hacettepe Üniversitesi Emekli Öğretim Üyesi Dr. Çetin Akar, adı geçen projenin sağlık hizmetlerinin maliyetlerinin kontrol altına alınmasını ve sağlık bakım kurumlarının verimli birer işletme olarak yönetilmesini sağlayacak finansman yönetimi yöntemleri geliştirmek için araştırma ve altyapı geliştirme çalışmaları gerçekleştirerek kamu maliyesinin güçlendirilmesine katkıda bulunmak amacıyla yürütüldüğünü söylemiştir.Projenin finansmanı hazine kaynaklarından sağlanmakta olup, Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Sosyal Güvenlik Kurumu) projenin kamu tarafında yer almaktadır. Projenin koordinasyonu Hacettepe Üniversitesi tarafından gerçekleştirilmekte olup, projenin teknik boyuttaki çalışmaları TCHEALTH Bilgi Teknolojileri Ltd. Şti ve alt yüklenici olarak Tepe Teknolojik Servisler A.Ş. tarafından gerçekleştirilmektedir.

Projenin 2 aşama halinde yürütüldüğünü beyan eden Dr. Akar, 1. aşamada: Hizmet Başına Ödeme Sisteminin Yeniden Yapılandırılması, Tanı İlişkili Gruplara Dayalı (DRGs) Vaka Başına Ödeme Sistemi ve Bütçeleme Sistemi Geliştirilmesi ve İlaç ve Tıbbi Malzeme Yönetimi için Altyapı Geliştirilmesi çalışmalarının yürütüldüğünü bildirmiştir. Projenin bu aşaması Mayıs 2005’de başlamış ve 28 Aralık 2006’da tamamlanmıştır.

Projenin 2. aşamasında ise; GSS Sağlık Bakım Hizmetleri Ödemeleri İçin Gerekli Politikaların ve Araçların Geliştirilmesi, Hastane Tipleri Ve Bölgelere Göre Yatan Hasta Sağlık Bakım Hizmetleri Maliyet Farklılıklarının Analizleri, Ulusal Sağlık Hizmet Sağlayıcıları ve Hekim Veritabanı oluşturulması, SGK’nın GSS’ye ilişkin organizasyon modeli ve süreçlerinin kurumsal dönüşümü için altyapı geliştirilmesi çalışmaları yürütülmektedir. 2. aşama proje çalışmaları 2009 yılı sonunda tamamlanacaktır.

Projenin her iki aşamasında da devam eden tanı ilişkili gruplamaya dayalı maliyetlendirme çalışmalarının, 1. etapta 9 hastanede, 2. etapta 41 hastanede olmak üzere toplam 50 hastanede devam ettiğini belirten Dr. Akar çalışmaların, multi disipliner bir çalışma olarak yürütüldüğünü bildirmiştir. Bu kapsamda klinik maliyetlendirme, klinik kodlama ve hastane bilgi sistemi elemanlarının bir arada yapacakları çalışmalarla tanı ilişkili grup (TİG) maliyetlerinin belirlenebileceği anlatılmıştır.

Tepe Teknolojik Servisler A.Ş. Klinik kodlama Uzmanı Ömür Yadikar yaptığı sunuda klinik kodlama çalışmalarının TİG maliyeti hesaplamalarının omurgası olduğunu beyan etmiş ve bu kapsamda pilot hastanelerin her birinde günlük 25-30 taburcu vakasına 1 klinik kodlama elemanı ile çalışılabildiğini bildirmiştir. Klinik kodlamada ICD-10 AM (Avustralya Modifikasyonu) sürümünün kullanıldığını, hastanede çalışan kodlamacıların uzun süreli eğitimlerle ICD-10 AM sürümünden veri kodlayabilecek hale geldiğini anlatmıştır. TİG’in bir geri ödeme yöntemi olarak kullanılmasında yapılan klinik kodlamanın ne kadar önem arz ettiğini anlatan Ömür Yadikar, yanlış klinik kodlamanın hastanelerde geri ödeme kayıplarına yol açacağını örneklerle izah etmiştir. Tanılar ve işlem kodlarından hareket ederek yapılan tıbbi kodlamalar sonucunda kullanılan bir yazılım ile TİG gruplarına ilişkin raporlara ulaşıldığını bildirmiştir.

Daha sonra söz alan Dr. Akar klinik maliyetlendirme yöntemleri hakkında bilgi vermiş, TİG’lere yönelik maliyet hesaplamalarının, hasta temelli ve gider yeri temelli maliyetlendirme çalışmaları ile birlikte yapılabileceğini bildirmiştir. Maliyet bölümünde iki değişik biçimde elde edilen verilerin kodlama verileri ile bir yazılımda eşleştirilerek TİG maliyetlerine ulaşıldığını açıklamıştır. Dr. Akar, TİG maliyetlerinden temelde bir klinik kalite değerlendirme aracı olarak kullanıldığını, vaka başına ödemede bir araç olarak kullanılması için maliyet ağırlıkları, vaka karması endeksleri ve taban fiyatların bilinmesi gerektiğini bildirmiş ve bu kavramların hesaplanması ve bir geri ödeme yöntemi olarak kullanılması hakkında örneklere dayalı bir sunum yapmıştır.

Toplantının son oturumunda Tepe Teknolojik Servisler A.Ş. Klinik Maliyetlendirme Uzmanı Burcu Bayram, projeye 2005 yılından beri gönüllü destek veren Sağlık Bakanlığı Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin 2007 yılı maliyet verilerinden elde edilen yüzde analizi ve ortalama maliyet sonuçlarını sunmuş, sonuçlar üzerinde tartışmalar yapılmıştır.
Toplantının kapanış konuşmasında Dr. Akar, projenin gönüllü katılım esasına dayalı olarak yürütülmesine rağmen, geleceğe yönelik eğilimin TİG maliyet hesaplamalarının bir geri ödeme yöntemi olarak vaka başı (paket fiyat) uygulamalarına temel teşkil edeceği ve hastanelerin bir an önce kendilerini maliyet ve ileri kodlama esaslı bir yönetim yapısına adapte etmeleri gerekeceğini bildirmiş ve projeye desteğini esirgemeyen Sağlık Bakanlığı Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi yönetici ve çalışanlarına tüm proje ekibi adına teşekkürlerini sunmuştur.