Akdeniz Sağlık

Sağlık Bakanlığı Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları Rehberinden alınmıştır

3.2 YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİ
3.2.1 Yoğun bakım işleyişi ile ilgili süreçler tanımlanmalıdır.
AMAÇ: Yoğun bakım süreçlerine ilişkin işleyişin tanımlanması; yoğun bakım
ünitelerinde hasta kabul kriterlerinin tanımlanması; bu konuda bir standardizasyonun
temin edilmesi ve böylece izleme, değerlendirme, yönetim ve müdahale kolaylığının
sağlanmasıdır.
3.2.1.1 Yoğun bakım süreçlerine ilişkin işleyiş ile ilgili yazılı bir düzenleme
hazırlanmalıdır.
a) Hazırlanan yazılı düzenleme genel işleyişi (hasta kabulünde yapılan işlemler, bu
işlemlerin sırası, monitorizasyon detayları, istemler, hekim ve hemşire
formlarının doldurulması, elektrik güvenliği, yangın güvenliği, teknik donanımı
oluşturan malzemeler ile ilgili süreçler gibi) içermesinin yanında ilgili klinik
süreçleri de (sepsis, ventilatördeki hastanın izlemi, sedasyon ve analjezi
uygulaması, ventilatörden ayırma gibi) kapsamalıdır.
b) Yoğun bakım ünitesindeki tüm süreçlere ait sorumlular ve yedekleri belirlenmiş
olmalıdır.
3.2.1.2 Yoğun bakım üniteleri için hasta kabul kriterleri tanımlanmış olmalıdır.
3.2.1.3 Yoğun Bakımda klinik ve yönetimsel süreçlerin değerlendirilmesine ve
izlenmesine ilişkin göstergelerin takibi yapılmalıdır.
Yoğun Bakım Ünitesinde;
a) Mortalite oranları,
b) Bası ülseri oranları,
c) Hastane enfeksiyon hızları,
d) İnvaziv araç ilişkili enfeksiyon hızları izlenmelidir.
76
3.2.2 Yoğun bakım üniteleri hizmet sunumu için gerekli şartları karşılamalıdır.
AMAÇ: Ağır sağlık sorunları olan hastalara hizmet veren yoğun bakım ünitelerinde
enfeksiyon yayılımının önlenmesi, hasta bakımının kolaylaştırılması ve iyileştirilmesi,
hasta ve çalışan güvenliğinin sağlanması; yoğun bakım ünitelerindeki tıbbi cihazların
kalibrasyon ve bakım işlemlerinin bir plan dahilinde yapılması; hasta mahremiyetinin
sağlanması; hasta yakınlarının bilgi alma ve hastalarını ziyaret etme hakkının
gözetilmesidir.
3.2.2.1 Yoğun bakım üniteleri, hasta, ziyaretçi ve hastane personelinin genel
kullanım alanları ile doğrudan bağlantılı olmamalıdır.
a) Yoğun bakım üniteleri diğer hastaların ve başka hizmet birimlerinin kullandığı
alanlardan özel kapılarla (örneğin; şifreli kapı vb.) ayrılmış olmalıdır.
b) Yoğun bakım girişine giriş ve çıkış kuralları ile ilgili açıklayıcı bilgiler yazılmalıdır.
3.2.2.2 Yoğun bakım ünitelerinde sterilizasyon şartlarını sağlayacak şekilde
hepafiltre veya benzeri mikroorganizmaları süzebilen ve tutabilen havalandırma
sistemi bulunmalıdır.
a) Yoğun bakım ünitesinde ısı ve nem takibi yapılmalı ve bu değerlerin periyodik
ölçümlerini içeren çizelgeler hazırlanmalıdır.
b) Hijyenik Klima Tesisatındaki bütün mekanik sistemlerin periyodik olarak
bakımları yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.
3.2.2.3 Yoğun bakım ünitelerinin tüm yüzeyleri pürüzsüz, yuvarlak köşeli ve
gözeneksiz, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir ve derzsiz malzeme ile
kaplanmış olmalıdır.
3.2.2.4 Yatak sayısı 10’dan fazla olan yoğun bakımlar her biri 6–10 yataktan
oluşan birden fazla üniteye ayrılmış olmalıdır.
NOT: Yatak sayısı 10’a kadar olan yoğun bakımlar tek ünite olarak düzenlenebilir. Her
bir yatağın birbirinden odalar sistemi ile ayrılmış olduğu yoğun bakımlar bu kuralın
dışında tutulmalıdır.
77
3.2.2.5 Kardiyovasküler cerrahi yoğun bakım ünitesi, ameliyathane steril
alanında olmamak kaydıyla, ameliyathane ile irtibatlı olmalıdır.
3.2.2.6 Yoğun bakım üniteleri, hastaların görevli sağlık personeli tarafından
sürekli gözetim ve izlenmesine uygun olarak düzenlenmelidir.
a) Personel tarafından tüm hastaların görülebilmesine olanak sağlayan merkezi bir
desk veya deskte ve nöbet odalarında bulunan merkezi bir monitörle hastaların
sürekli izlenebilirliği sağlanmalıdır.
3.2.2.7 Yatak başı tıbbi gaz sistemine bağlı hasta başı paneli çalışır durumda
olmalıdır.
a) Tıbbi gaz sisteminin çalışır durumda olması ve temizliği sorumlular tarafından
kontrol edilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.
3.2.2.8 Yoğun bakım ünitelerinde hasta mahremiyetini sağlamak üzere gerekli
düzenlemeler (perde, paravan) bulunmalıdır.
a) Yoğun Bakım Ünitesinde her yatak arasında bir perde ya da paravan
bulunmalıdır.
b) Kullanılan perde veya paravanlar düzgün ve temiz olmalıdır.
c) Hasta yakınlarının hastaları görmesine yönelik düzenlemelerde hasta
mahremiyeti gözetilmelidir. (hastaların yoğun bakım dışında monitörden
izlenmesinin önlenmesi gibi)
3.2.2.9 Yoğun bakım ünitesindeki teşhis, tedavi, müdahale, ölçme ve izleme
cihazları (ventilatörler, monitörler, defibrilatörler vb.) için kalibrasyon işlemleri
yapılmalıdır.
a) Yoğun bakım ünitelerinde tıbbi cihazların kalibrasyon ve bakım işlemleri ile ilgili
sorumlular belirlenmelidir.
b) Yoğun bakım ünitelerinde teşhis, tedavi, müdahale, ölçme ve izleme cihazları
(ventilatörler, monitörler, defibrilatörler vb.) için bakım ve kalibrasyon planları
yapılmalı ve uygulanmalıdır.
78
c) Kalibrasyon ve bakım kayıtları düzenli olarak tutulmalıdır. Cihazların kalibrasyon
sertifikaları kullanıcıları tarafından kolay erişilecek yerlerde muhafaza
edilmelidir.
d) Cihazlar üzerinde kalibrasyon tarihlerini içeren kalibrasyon etiketleri
bulunmalıdır.
e) Yoğun bakımda kullanılan cihazların bakım ve kalibrasyon işlemleri ile ilgili
cihazı kullanan personelin de bilgilendirilmesi sağlanmalıdır.
3.2.2.10 Acil müdahale seti kolay ulaşılabilecek konumda olmalı ve içindeki
ekipman çalışır durumda bulunmalıdır.
a) Acil müdahalede kullanılan ilaç, malzeme ve cihazların bulunduğu acil müdahale
seti ve defibrilatör kolay ulaşılabilecek bir şekilde ve çalışır durumda
bulundurulmalıdır.
b) Acil müdahale setinde bulunması gereken ilaçların ve miktarlarının bir listesi
bulunmalıdır. Üniteler ihtiyacına göre ilaç grubunu ve miktarını belirleyebilir.
c) Acil müdahale setinin periyodik kontrolleri yapılmalı, miat kontrolü, minimum ve
maksimum stok seviyeleri takip edilmelidir.
d) Kontrol süreci ve sorumlusu belirlenmeli ve kontroller kayıt altına alınmalıdır.
3.2.2.11 Hasta yakınları için uygun şartları taşıyan bekleme alanları
bulunmalıdır.
a) Bekleme alanı, hastane şartları göz önünde bulundurularak yeterli sayıda koltuk,
sandalye, su sebili, vb. içermelidir.
NOT: Bekleme alanı yoğun bakım önünde bulunmak durumunda değildir. Hasta
yakınlarının uygun bir ortamda bulunması ve etkin bir bilgilendirme sisteminin
bulunması esastır.
3.2.2.12 Hasta yakınlarının bilgilendirilmesine yönelik yazılı bir düzenleme
olmalıdır.
ÖNERİ: Hasta yakınlarını doğrudan bilgilendirici bir uygulama (telefon, çağrı sistemi,
yoğun bakım ünitesi girişinde görevli personel vb.) yapılmalıdır.
79
3.2.2.13 Yoğun Bakımlara ziyaret planlaması günde en az 2 kez olmak üzere
belirlenmelidir.
a) Hasta ziyaretleri, ziyaretçi sayısı hekim tarafından belirlenmek kaydı ile günde en
az iki kez olmak üzere planlanmalıdır.
b) Ziyaretçilere; yoğun bakımda uymaları gereken kurallar, el hijyeninin önemi
anlatılmalı ve yeterli el hijyeni uygulaması yaparak girişleri sağlanmalıdır.
3.2.3 Hasta güvenliği ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmış olmalıdır.
AMAÇ: Enfekte veya kolonize hastaların belirlenmesi, bu hastalardan diğer hastalara,
ziyaretçilere ve sağlık personeline mikroorganizmaların bulaşmasının önlenmesi; hasta
düşmelerinin önlenmesi ve izlenmesinin sağlanması, hasta izolasyonu ve hasta
kısıtlaması ile ilgili düzenlemelerin yapılması; yangın ve diğer acil durumlarda yoğun
bakıma özgü alınması gereken önlemler ve düzenlemelerin yapılmasının sağlanmasıdır.
3.2.3.1 İzolasyon önlemleriyle ilgili yazılı bir düzenleme bulunmalıdır.
a) Hangi hastaların enfekte veya kolonize hastalar olduğu ve hangi izolasyon
önlemlerinin (standart önlemler, solunum izolasyonuna yönelik önlemler,
damlacık izolasyonuna yönelik önlemler, temas izolasyonuna yönelik önlemler)
uygulanması gerektiği belirlenmelidir.
b) İzolasyon yöntemleri, endikasyonları ve uygulamalarına ilişkin yazılı bir
düzenleme bulunmalıdır.
c) İzolasyona karar verecek olan hekimin ve uygulamayı takip edecek olan
hemşirelerin görev ve sorumlulukları belirlenmelidir.
d) İzolasyon odası varsa, odanın giriş kapısına hangi izolasyon yönteminin
uygulandığını gösteren uyarıcı bir işaret bulundurulmalıdır.
e) Konuyla ilgili tüm hemşirelere ve ilgili personeline eğitim verilmeli ve bu
eğitimler kayıt altına alınmalıdır.
• www.rshm.gov.tr/enfeksiyon/egitim/EKHems_sunumlar/9_standart_onlemler_izolasyon
.ppt
• www.hastaneenfeksiyonlari.rshm.gov.tr/sinav/izolasyon.pdf
• www.gata.edu.tr/.../KARANTİNA%20ve%20İZOLASYONDoç.
Dr.Süleyman%20CEYLAN.ppt
80
3.2.3.2 Tedavi planı; ilaç adı, dozu, uygulama zamanı ve uygulama şeklini
içerecek şekilde, okunaklı olarak her bir hasta tabelasına hastanın kendi hekimi
tarafından yazılmalıdır.
a) Her hasta için belirlenmiş olan tedavi planı hastayı takip eden hekim tarafından
hasta kayıtlarına okunaklı şekilde işlenmelidir. Tedavi planında ilacın dozu,
uygulama şekli, süresi (özellikle infüzyon uygulamalarında) ve zamanı mutlaka
belirtilmelidir.
b) Her tedavi planının altında hekim kaşesi ve imzası yer almalıdır.
c) Hemşire ilaç uygulamasına geçmeden önce hekimin tedavi planında yazılan
şekilde ilacın dozunu, uygulama şeklini, süresini ve zamanını tedavi defterine
kaydetmeli daha sonra kaydettiği planı kontrol ederek uygulamaya geçmelidir.
Bu doğrulama sürecine, hasta kimliğini doğrulama da dâhil edilmelidir.
3.2.3.3 Düşmelerin önlenmesi ve izlenmesine yönelik yazılı bir düzenleme
olmalıdır
a) Düşmelerin önlenmesi ve izlenmesi amacıyla dokümante edilmiş bir yazılı bir
düzenleme bulunmalıdır. Doküman; düşme risk faktörleri, düşme riskinin
değerlendirilmesi, düşme riski olan hastalar için alınması gereken önlemler,
genel olarak düşmeye yönelik önlemler, düşmelerin izlenmesi, kısıtlama
prosedürüne atıf vb. hususları içermelidir.
b) Düşme riskine yönelik genel önlemler belirlenmiş ve uygulanıyor olmalıdır.
c) Düşme riski değerlendirmesi yapılarak düşme riski olan hastalar tespit edilmeli
ve hastanın risk düzeyine yönelik önlemler alınmalıdır.
d) Tüm çalışanlara, konu ile ilgili uyum eğitimi ve hizmet içi eğitim verilmeli ve
kayıtları tutulmalıdır.
e) Düşmeler olay bildirim formu doldurularak bildirilmeli, takibi ve analizi
yapılarak gerekli düzeltici önleyici çalışmalar başlatılmalıdır.
ÖNERİ:
• Genel önlemler; tuvaletlerde ve hasta odalarında tutunma kolları bulunması,
hasta odasında gereksiz eşyalar, yerlerde kablo vs. bulundurulmaması, düşme
riskinin yüksek olduğu bölgelere uyarıcı tabela, resimler ile uyarı levhaları
konması, zeminlerin ıslak bırakılmaması, merdiven korkuluklarının kontrolü,
yürürken ayağın takılabileceği çıkıntı, yükselti gibi engellerin giderilmesi,
zeminlerin kaygan olmayan malzeme ile döşenmesi, yatak korkuluklarının
81
kaldırılması, yatak frenlerinin kapalı tutulması, hasta transferinde alınacak
önlemlerin belirlenmesi vb. olarak belirlenebilir.
• Düşme riski olan hastalar için alınacak önlemler; hasta odasına ya da
dosyasına işaretleme yapılması, değerlendirmenin belli periyotlarla
tekrarlanması, düşme riski olan hastanın periyodik kontrolü, hasta yatağının
en düşük seviyede tutulması, yatak korkuluklarının kaldırılması, postoperatif
dönemde ilk mobilizasyonun çalışan eşliğinde yapılması vb. önlemler olarak
belirlenebilir.
• Hasta ve yakınlarının bilgilendirilmesi amacıyla broşürler, birebir eğitim,
bilgilendirme panoları vb. kullanılabilir.
• Düşme riski, sadece hasta güvenliği açısından değil, tesis yönetimi ve
güvenliği kapsamında da değerlendirilmeli, alınacak önlemler ve olay
bildirimi sadece hastaları değil, çalışanlar, refakatçiler ve tesiste bulunan tüm
kişileri kapsamalıdır.
3.2.3.4 Hasta kısıtlaması ile ilgili düzenlemeler yapılmalıdır.
b) Hareket kısıtlaması (yatağa sabitleme) gereken hastaya (bilinci kapalı ajite hasta,
düşme riski yüksek hasta vb.) ilişkin kısıtlama kriterlerin belirlenmesi,
kısıtlanmış hastanın takibi ve kısıtlılığın devamının değerlendirilmesi ile ilgili
yazılı bir düzenleme yapılmalıdır.
c) Hastaları yatağa sabitlemek gerektiğinde, bu hekimin kararı ile imza ve tarih saat
verilerek belirtilmelidir. Bu karar her 24 saatte bir yenilenmelidir.
3.2.3.5 Yangın ve diğer acil durumlarda yoğun bakıma özgü alınması gereken
önlemler ve düzenlemeler ile ilgili yazılı bir düzenleme olmalıdır.
a) Yangın ve diğer acil durumlarda yoğun bakıma özgü alınması gereken önlemler
ve uygulamalar ile ilgili yazılı bir düzenleme olmalıdır.
b) Bu düzenleme hastanenin diğer planları ile uyumlu olmalıdır.
c) Hasta tahliyesi ve triaja yönelik protokoller bu dokümanlar içinde yer almalıdır.
d) Genel hastane tatbikatları içinde yoğun bakıma yönelik tatbikat da bulunmalıdır.
82
3.2.4 Yoğun Bakım ünitelerinde personel istihdamı uygun şekilde yapılmış
olmalıdır.
AMAÇ: Yoğun Bakım ünitelerinde yeterli hemşire istihdamının ve sorumlu hemşirelerin
yoğun bakım eğitim sertifikasına sahip olmalarının sağlanmasıdır.
3.2.4.1 Yoğun Bakım Ünitesi Sorumlu hemşirelerinin yoğun bakım eğitim
sertifikası olmalıdır.
3.2.5 Organ bağışıyla ilgili gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
AMAÇ: Organ bekleyen hastaların sayısının her geçen gün arttığı ülkemizde toplumun
organ nakli konusunda bilinçlenmesinin ve hastanelerin bu konuda yapılan çalışmalara
daha aktif bir şekilde katılımının sağlamasıdır.
3.2.5.1 Organ bağış birimi oluşturulmalıdır.
a) Hasta organ bağışı işlemi gerçekleşene kadar kendi hekimi tarafından ve
mümkünse yoğun bakım ünitesinde organların korunması sağlanarak takip
edilmelidir.
3.2.5.2 Hastanede organ bağışını teşvik edecek etkinlik, afiş, broşür, vb
çalışmalar yapılmalıdır.
a) Hastanede organ bağış birimi oluşturulmalıdır.
b) Organ bağışını teşvik edecek etkinlik, afiş, broşür, vb çalışmalar yapılmalı ve
hazırlanan afiş ve broşürler danışma, hasta kayıt gibi birimlerde hastalara
ulaştırılmalıdır.
3.2.5.3 Beyin ölümleri bölge koordinasyon merkezine bildirilmelidir.
a) Hastanede beyin ölümleri ile ilgili süreç, sorumluları ve yedekleri belirlenmelidir.
b) Sorumlular yoğun bakımlarında bulunan ve beyin ölümü onayı almış olan
vakaları en kısa zamanda bölge koordinasyon merkezine bildirmeli ve bildirimi
kayıt altına almalıdır.
c) Beyin ölümlerinin ve genel mortalite oranlarının istatistiği yapılmalıdır.
NOT: Yoğun Bakım bulunan hastanelerde sorgulanacaktır.
83