Akdeniz Sağlık

...……….. VALİLİĞİNE
(İl Sağlık Müdürlüğü)

Bilindiği üzere 01.01.2003 tarihinden itibaren Bakanlığımıza bağlı kurum ve kuruluşların döner sermaye kaynaklarından yapmış oldukları mal ve hizmet alımları, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve bu kanunlara ilişkin yayımlanan ikincil mevzuat hükümlerine göre yürütülmektedir.
4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde “Temel İlkeler” sıralanmış ve bu ilkeler arasında idarelerin ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasından, kaynakların verimli kullanılmasından sorumlu olduğu belirtilmektedir. İhtiyaçların uygun şartlarla karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlayan en önemli etkenlerden biride bilindiği üzere mal ve hizmet alımına ilişkin ödemelerin idare tarafından ne zaman yapılacağının istekliler tarafından bilinmesi hususudur. Keza bu husus 4734 sayılı Kanunun “Temel İlkeler”i düzenleyen 5 inci maddesinde “Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.” şeklinde yer alan hükümle özellikle dolaylıda olsa vurgulanmıştır. Ayrıca anılan kanun hükümlerine istinaden yayımlanan ihale uygulama yönetmelikleri ekinde yer alan tip sözleşmelerde de ödemelerle ilgili düzenlemeler yapılmıştır.

Mal Alımlarına Ait Tip Sözleşmenin 12.2.2. nci maddesinde; “İdare, Muayene ve Kabul Komisyonunca kabul raporu düzenlenmesinden itibaren Yüklenicinin yazılı talebi üzerine en geç……gün içinde Yükleniciye veya vekiline ödemeyi yapacaktır.” hükmü ile bu maddenin dipnotunda ise “İdare ödemeyi en geç kaç gün içinde yapacağını bu maddede belirtecektir. Geçici kabulün söz konusu olması durumunda ödemeye yönelik farklı bir düzenleme öngörülüyor ise bu maddede belirtilebilir.” şeklinde açıklama yer almaktadır.

Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşmenin 12.1. inci maddesinde; “(Değişik 3/7/2009 – 27277 R.G. / 48. md.) Sözleşme bedeli ………………….’de ve Genel Şartnamenin hatalı, kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıda öngörülen plan ve şartlar çerçevesinde ödenecektir:…………………………………” hükmü ile bu maddenin dipnotunda “Ödeme planı ve şartları, Genel Şartnamenin “Hakedişler ve Ödeme” başlıklı Yedinci Bölümünde birim fiyat / götürü bedel sözleşmeler için öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde işin niteliğine göre İdarece belirlenecektir.” şeklinde açıklama yer almaktadır.

Yukarıda zikredilen tip sözleşme hükümlerinden de anlaşılacağı üzere ödemenin ne zaman yapılacağı hususu idarenin takdirine bırakılmakla beraber, ödemenin zamanın mutlaka ihale dokümanında belirtilmesi gerekmektedir. Keza istekliler tekliflerini, genelde vermiş oldukları mal veya sunmuş oldukları hizmete ilişkin idare tarafından yapılacak ödemenin ne zaman yapılacağına göre oluşturmaktadırlar.

Bahse konu düzenlemelere rağmen Bakanlığımıza bağlı bazı kurumların yapmış oldukları mal veya hizmet alımlarına ilişkin ihale dokümanlarını oluştururken ödemelerle ilgili madde metinlerini boş bıraktıkları, bazı kurumlarımızın ise ihale dokümanında ödeme zamanı olarak kurumun mali yapısını gözetmeden standart bir ödeme günü (90 gün içinde ödenecektir gibi) belirlediği gözlemlenmiştir. Yani almış olduğu mal veya hizmetin bedelini kurumun daha önceden ödeyebilme gücü varken çok geç bir ödeme günü belirlediği, bununda istekli tarafından alınan mal ve hizmet bedeline olumsuz yansıtıldığı, diğer bir kurumun ise mali yapısı sağlıklı olmadığı için ödeme gücü olmamasına rağmen erken ödeme zamanı belirlediği, ödeme zamanı geldiğinde ödeme yapamadığı ve sonrasında da bir takım icra ve faiz giderleri ile karşılaştığı gözlemlenmiştir. Bazı kurumlarımızın ise mal ve hizmet alımlarına ilişkin ihale dokümanları oluşturulurken kurumun gelir gerçekleşmelerini ve nakit akımlarını göz önüne almadan teslimat ve ödeme zamanları hususunda belirleme yaptığı, bu durumunda ödemelerin belirli bir döneme yığılmasına neden olduğu gözlemlenmiştir.

Diğer taraftan Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün 18.02.2009 tarih ve B.07.0.MGM.0.23/ 115–2277 sayılı yazısı ile, nakit mevcudu tüm ödemeleri karşılayamayan döner sermaye saymanlıklarındaki ödemelerde, hizmetlerin aksatılmadan yürütülmesi, uygulamada birliğin sağlanması, şikâyetlerin en aza indirilmesi ve ödemelerin objektif kriterlere dayandırılması amacıyla ödemelerde öncelik hususunda bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bu nedenle kurumlarımızın ihale dokümanlarındaki ödeme zamanlarını belirlerken Maliye Bakanlığı’nın bu düzenlemesini de dikkate almaları gerekmektedir.

Yapılan tüm bu açıklamalar ışığında ihtiyaçların uygun şartlarla (bedelle) alınması, kurumlarımızın gereksiz yere icra ve faiz giderleri ile karşılaşmamaları, istekli ve yüklenicilerin gereksiz yere mağdur edilmemeleri ve kurumlarımızın yetkililerinin gereksiz yere bazı hukuki yaptırımlarla karşılaşmaları için, ihale dokümanlarındaki ödeme zamanının belirlenmesinde kurumun mali yapısının başka bir ifade ile kurumun gelir gerçekleşmeleri ve nakit akımları göz önüne alarak belirleme yapılması büyük önem arz etmektedir.
Bilgilerinizi ve konunun iliniz dâhilindeki Bakanlığımıza bağlı tüm döner sermayeli kurum ve kuruluşlarına duyurulması hususunda gereğini önemle rica ederim.

Memet ATASEVER
Bakan a.
Başkan
DAĞITIM:
Gereği: Bilgi:
-81 İl Valiliğine - Teftiş Kurulu Başkanlığına
- İç Denetim Birimine
-Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğüne