Akdeniz Sağlık

T.C. Sağlık Bakanlığı
Strateji Daire Başkanlığı
16.06.2009 5873 Sayılı Genelge
VALİLİĞİNE
(İl Sağlık Müdürlüğü)

Bilindiği üzere sağlık kurum ve kuruluşlarında acil, ertelenemeyen ve süreklilik arz eden bir hizmet sunumu gerçekleştirilmektedir. Bu hizmetin devamlılığı noktasında, ihtiyaçların giderilmesine yönelik yapılan alımların bazı istisnalar hariç mali yıl ile sınırlı olması, dolayısıyla mali yıl içerisinde alıma ait tüm işlemlerin ve teslimatın da yapılarak ödeme emrine bağlanması gerekmektedir.
Alımlarla ilgili olarak teslimat dâhil tüm işlemlerin mali yıl içerisinde tamamlanması zorunluluğu; uygulamada özellikle mal alımlarında ihale süreçlerinin şikâyet gibi herhangi bir nedenle uzaması halinde alımların sözleşmeye bağlanamamasına, sözleşmeye bağlanan alımlara ilişkin teslimatın zamanında yapılamamasına, teslimatın mali yılsonuna yığılmasına, ihale sürecinin tekrar yaşanarak gereksiz yere zaman ve kaynak israfına, ihtiyaçların zamanında karşılanamamasına, gereksiz stok ve stok maliyetine, teslimatların mali yılsonuna yığılması nedeniyle ödemelerin belirli bir döneme yığılmasına ve kurumsal baz da mali sıkıntılara neden olmaktadır.
Alımların mali yıl ile sınırlı olmasından kaynaklanan sıkıntıların giderilmesine yönelik olarak, kurumlarımızın birkaç yılı kapsayan yüklenmelere girişebilmelerine (sözleşme imzalayabilmelerine) imkân sağlayan yasal düzenleme 27.04.2005 tarihli ve 2598 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 5 inci maddesi ile yapılmıştır.
Anılan değişiklikle 04.01.1961 tarihli ve 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları İle Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun 3 üncü maddesi değiştirilmiş ve “Döner sermayeli işletmeler, süreklilik arz eden hizmet alımları ile maliyeti yüksek ve ileri teknoloji ürünü olan tıbbî cihazların hizmet alımı yoluyla temini veya kiralanması için döner sermaye kaynaklarından, gelecek yıllara yaygın yüklenmelere girişebilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Diğer taraftan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Gelecek yıllara yaygın yüklenmeler” başlıklı 28 inci maddesinde; “…Yılı bütçesinde ödeneği bulunması ve merkezî yönetim kapsamındaki idareler için Maliye Bakanlığının uygun görüşünün alınması kaydıyla; satın alma suretiyle edinilmesi ekonomik olmayan her türlü makine-teçhizat, cihazlar ve taşıtlar ile hava ambulansı ve yangınla mücadele amacıyla hava ve deniz araçlarının kiralanması veya finansal kiralama suretiyle temini; temizlik, yemek, koruma ve güvenlik ile personel taşıma hizmetleri, 16/6/2005 tarihli ve 5369 sayılı Kanuna göre sağlanan sabit ve ankesörlü telefon hizmetleri ile acil yardım çağrıları hizmetleri ve okullara sağlanan internet erişim hizmetleri, harita, plan, proje, etüt ve müşavirlik hizmetleri, ulusal araştırma geliştirme kurumlarının süreli ve süresiz yayın alımları, orman ağaçlandırma ve amenajman işleri, kit karşılığı cihaz, aşı ve anti-serum alımı için; süresi üç yılı geçmemek, finansal kiralama suretiyle temin edileceklerde ise dört yıl olmak üzere üst yöneticinin onayıyla gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişilebilir.” şeklinde hüküm yer alarak benzer ama daha geniş kapsamlı bir düzenleme yapılmıştır.
Yine 5018 sayılı Kanunu’nun “Ertesi yıla geçen yüklenme” başlıklı 27 inci maddesinde; “Niteliğinden dolayı malî yılla sınırlı tutulamayan ve sürekliliği bulunan aşağıdaki iş ve hizmetler için; her iş itibarıyla, bütçelerinde öngörülen ödeneklerin yüzde ellisini, izleyen yılın Haziran ayını geçmemek ve yüklenme süresi on iki ayı aşmamak üzere, ilgili üst yöneticinin onayıyla ertesi yıla geçen yüklenmelere girişilebilir:
a) Türk Silahlı Kuvvetlerinin yapım, onarım, etüt ve proje işleri, araştırma-geliştirme projeleri, giyecek ve yiyecek alımları, makine-teçhizat, silah-mühimmat-teçhizat alımlarıyla bunların bakım, onarım ve imalat işleri.
b) Yiyecek, yakacak, akaryakıt ve madeni yağ ihtiyaçları.
c) Temini ve korunması güç olan ilaç, aşı, serum ve tıbbi sarf malzemeleri.
d) Süreli yayın alımı, taşıma, koruma ve güvenlik, temizlik ve yemek hizmetleri.
e) Taşıtların malî sorumluluk sigortası ile yurt dışından tedariki yapılan silah, silah-teçhizat ve mühimmat sevkinin her türlü riske karşı sigortalanması amacıyla yaptırılan nakliyat sigortası.
f) Makine-teçhizat, yol ve otoyol, bilgisayar ve haberleşme sistemlerinin bakım işleri; her türlü onarım işleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri.
g) Emniyet Genel Müdürlüğünün giyecek alımları ile silah, mühimmat ve teçhizat alımları.
h) Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının etüt ve proje işleri, araştırma-geliştirme projeleri, makine, silah-mühimmat, teçhizat ve sistem alımlarıyla bunların bakım, onarım ve imalat işleri.
Ancak (d) bendinde sayılan işler için bütçelerinde ödeneklerin yüzde ellisinin aşılmayacağı hükmü Millî Eğitim Bakanlığı için aranmaz.” şeklinde yer alan hüküm ile bazı mal alımları için ertesi yıla sarkan yüklenme yapılabilinmesine imkân sağlanmıştır.
Bakanlığımızca da konu, 01/05/2007 tarihli ve 26509 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği”nin “Hüküm bulunmayan hâller” başlıklı 599 uncu maddesinde; “(1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hâllerde, 5018 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayanılarak hazırlanan diğer yönetmelikler ile 30/12/2006 tarihli ve 26392 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin genel esasları, kıyasen uygulanır.” şeklinde yer alan hüküm çerçevesinde değerlendirilmiş ve sonuç itibarıyla;
Bakanlığımıza bağlı kurumların döner sermaye kaynaklarından yapacakları ve mal alımı olan “kit karşılığı cihaz edinme” ihalelerinde süresi üç yılı geçmemek üzere gelecek yıllara yaygın yüklenme yapabilmelerine, ayrıca “Temini ve korunması güç olan ilaç, aşı, serum ve tıbbi sarf malzemeleri” ile “Yiyecek, yakacak, akaryakıt ve madeni yağ ihtiyaçları” için yapacakları alımlarda da ertesi yıla geçen yüklenme yapabilmelerine izin verilmiştir. (05.06.2008 tarihli ve 2008/42 sıra nolu Genelge)
Ancak geçen zaman sürecinde kurumlarımızın özellikle temini ve korunması güç olan ilaç, aşı, serum ve tıbbi sarf malzemeler noktasında ertesi yıla geçen yüklenmeye girişmedikleri(girişemedikleri) ve yine mali yılsonunda yukarıda belirtilen sıkıntıları yaşadıkları gözlemlenmiştir. Genelde madde metninde yer alan “temini ve korunması güç olan” kavramının sağlıklı bir şekilde değerlendirilememesinden ve oluşan tereddütlerden dolayı kurumlarımızın ertesi yıla geçen yüklenmeye girişmedikleri gözlemlenmiştir.
Bilindiği üzere sağlık hizmeti sunumu kapsamımda ihtiyaç duyulan çoğu ilaç, aşı, serum ve tıbbi sarf malzeme; söz konusu madde metninde de belirtildiği üzere niteliğinden dolayı malî yılla sınırlı tutulamayan ve sürekliliği olan, özelliğinden ve belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı korunması güç olan, stoklanması ekonomik olmayan mallardır. Yine bu malların büyük bir çoğunluğu uygulama esnasında hastaya göre belirlenen, hastaya özgü olan ve her zaman kullanılmayıp acil durumlarda ihtiyaç olarak ortaya çıkan mallar olduğu için her zaman temini mümkün olmayan başka bir ifadeyle temini güç olan mallardır. Dolayısıyla madde metninde yer alan “temini ve korunması güç olan” kavramının yorumlanmasında bu açıklamaların dikkate alınması madde metninin işlerliği/kullanılabilirliği açısından önem arz etmektedir. Aksi takdirde dar bir yorumla madde metnini yorumlanacak olunursa, temini ve korunması güç olan ilaç, aşı, serum ve tıbbi malzeme çok nadir bulunur ve hükmün uygulanabilirliği olmaz.
Diğer taraftan kurumlarımızın sağlık hizmetini kesintiye uğratmadan sürekli ve kaliteli bir şekilde sunabilmeleri, ekonomik olarak sürdürülebilir bir hizmet sunmaları için öncelikle ihtiyaçlarını zamanında, sürekli, kesintisiz ve istenilen miktarda sağlamaları gerekmektedir. Bunun için de, mevzuatın kendilerine tanıdığı yetkiler çerçevesinde bütün önlemler alınmalı ve mevzuatın kendilerine tanıdığı yetkilerden azami ölçüde faydalanılmalıdır. Mevzuatın kurumlarımıza tanıdığı yetkilerden biri de kuşkusuz ertesi yıla geçen yüklenme yetkisidir. Kurumlarımız mevzuatın kendilerine verdiği bu yetkiyi kullanarak ihtiyaçlarını kesintiye uğratmadan sürekli bir şekilde temin edebilirler, stok seviyelerini istenilen düzeyde tutabilirler, stok maliyetlerini en aza indirebilirler, tedarikçilere yapılacak ödemeler hususunda sıkıntıya düşmeyebilirler ve mali yıl sınırlamasından kaynaklanan sıkıntıları giderebilirler.
Tüm bu açıklamalar ışığında Bakanlığımıza bağlı kurumlar döner sermaye kaynaklarından yukarıda yapılan açıklamaları da dikkate alarak; “Temini ve korunması güç olan ilaç, aşı, serum ve tıbbi sarf malzemeleri alımları” için yapacakları alımlarda her iş itibarıyla; bütçede öngörülen ödeneğin yüzde ellisini ve izleyen yılın Haziran ayını geçmemek, yüklenme süresi on iki ayı aşmamak ve izleyen yılın bütçesinde gerekli olan ödenek planlaması yapılmak üzere ertesi yıla geçen yüklenme yapılabileceği hususunda;
Bilgilerinizi ve konunun iliniz dâhilindeki Bakanlığımıza bağlı tüm sağlık kurum ve kuruluşlarına tekraren duyurulmasını önemle rica ederim.


Prof. Dr. Nihat TOSUN
Bakan a.
Müsteşar V.

DAĞITIM
Gereği: Bilgi :
-81 İl Valiliğine - Teftiş Kurulu Başkanlığına