Akdeniz Sağlık

4. BÖLÜM
ÖZELLİKLİ TEDAVİ BİRİMLERİ
4.1 DOĞUMHANE (DOĞUM HİZMETLERİ)
4.1.1 Doğum servisi hizmetleri uygun şekilde
verilmelidir.
AMAÇ: Doğum servisinde, etkin ve kaliteli hizmet sunumuna
uygun alt yapı, araç ve teçhizat temininin sağlanması; doğum servisinin
24 saat kullanılacak ve hizmet verecek şekilde düzenlenmesi;
doğumhanede kimlik tanımlayıcıların kullanılması; Doğum Eylemi
Yönetim Rehberinin, Bebek ve Çocuk İzlem Protokolünün ve Doğum
Sonu Bakım Yönetim Rehberinin bulundurulması ve klinik karar süreçlerinde
aktif olarak kullanımının sağlanması; Doğum servisi personelinin
NRP (Neonatal Resusitasyon Programı) eğitimi almasının
sağlanmasıdır.
4.1.1.1 Doğum servisinde; doğum öncesi izlem ve
doğum işlemi tek kişilik odalarda yapılmalıdır.
4.1.1.2 Doğumhane katında, acil müdahale gerektiği
durumlarda kullanılmak üzere, 1 adet anestezi cihazı
ve monitör bulundurulmalıdır.
4.1.1.3 Gebe gözlem bölümünde en az 1 adet
oftalmoskop bulundurulmalıdır.
4.1.1.4 Doğum hizmetleri bölümünde 1 adet tam
teçhizatlı acil müdahale arabası bulunmalıdır.
4.1.1.5 Bütün sancı, doğum, gözlem ve doğum sonrası
bakım odalarında yatak başı tıbbi gaz sistemi (hasta
başı paneli) bulunmalıdır.
102
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
4.1.1.6 Doğumhane girişinde 1 adet hekim giyinmesoyunma
odası ve yıkanma odası bulunmalıdır.
4.1.1.7 Doğumhane bölümünde operatif doğumlarda
gerekebilecek her türlü teçhizat (forseps, vakum vb.)
bulundurulmalıdır.
4.1.1.8 Doğumhane bölümünde her doğum odasında
1 adet bebeğe ilk bakımının ve gerekli müdahalelerin
yapılabileceği bebek ısıtıcısı (warmer), bebek
aspiratörü, laringoskop ve uygun boyutta ambular
bulundurulmalıdır.
4.1.1.9 Doğum bölümünde yeni doğanın dış
merkezlere sevk edilmesi gerekliliğine yönelik 1 adet
transport kuvözü bulundurulmalıdır.
4.1.1.10 Doğum servisi 24 saat kullanılacak ve hizmet
verecek şekilde düzenlenmelidir.
a) Doğum servisi ekipman ve personel açısından 24 saat
kullanılacak ve hizmet verecek şekilde düzenlenmelidir.
4.1.1.11 Doğumhanede, doğru hastaya, doğru
işlemlerin yapılmasını sağlamaya yönelik kimlik
tanımlayıcıları kullanılmalıdır.
a) Doğum öncesi yatış işlemlerinde iki bileklik hazırlanır ve
bunlardan ilki usulüne uygun hazırlanarak anneye, diğeri ise
doğumdan sonra bebeğin koluna dolaşımı engellemeyecek,
bebeği rahatsız etmeyecek ve çıkmayacak şekilde takılır.
Bebeğin bilekliğinde; annenin adı ve soyadı, bebeğin doğum
tarihi ve annenin protokol numarası bulunmalıdır. Cinsiyetin
karışmaması için erkek çocuklara mavi kız çocuklara pembe
kol bandı uygulanır.
103
4. Bölüm: Özellikli Tedavi Birimleri
ÖNERİ: Hasta bileklikleri çevre ve birey sağlığı açısından uygun
olan Polietilen Tereftalat (PET) materyalden üretilmiş olmalıdır.
4.1.1.12 Birimde Doğum Eylemi Yönetim Rehberi
mevcut olmalıdır.
a) Birimde personelin kolay ulaşabileceği bir yerde Doğum
Eylemi Yönetim Rehberi mevcut olmalıdır.
b) Birimde Doğum Eylemi Yönetim Rehberi aktif olarak
kullanılıyor olmalıdır.
c) Doğum Eylemi Yönetim Rehberini doğum hizmetlerinde
görevli tüm personel biliyor ve kullanıyor olmalıdır.
4.1.1.13 Yeni doğan bebek, Bebek ve Çocuk İzlem
Protokolü doğrultusunda değerlendirilmeli ve sonraki
izlemleri de bu protokol doğrultusunda yapılmalıdır.
a) Yeni doğan bebek, Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü
doğrultusunda değerlendirilmeli ve sonraki izlemleri de bu
protokol doğrultusunda yapılmalıdır.
b) Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü serviste mevcut olup servis
personeli tarafından bilinmelidir.
4.1.1.14 “Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi”
içerisinde yer alan “Hastane Takip Protokolü”ne göre
annenin takibi yapılmalıdır.
a) “Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi” serviste mevcut
olmalı, personel tarafından bilinmelidir.
b) “Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi” içerisinde yer
alan “Hastane Takip Protokolü”ne göre annenin takibi
yapılmalıdır.
c) Normal vajinal doğumdan sonra en az 24 saat, sezaryan ile
doğumdan sonra en az 48 saat anne ve yeni doğan hastanede
izlenmelidir.
104
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
4.1.1.15 Doğum servisi personeli NRP (Neonatal
Resusitasyon Proğramı) Eğitimi almış olmalıdır.
a) Doğum servisi personeli (Kadın-doğum hastalıkları asistanı
ve uzmanı ve ya doğumhane hemşiresi NRP ( Neonatal
Resusitasyon Proğramı) Eğitimi almış olmalıdır.
105
4. Bölüm: Özellikli Tedavi Birimleri
4.2 FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON
4.2.1 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü hizmet
sunumu için gerekli şartları karşılamalıdır.
AMAÇ: Fizik Tedavi ünitelerinde; hasta ve çalışan güvenliğini
yakından ilgilendiren cihazların kalibrasyonları ve elektrik güvenliği
ile ilgili gerekli düzenlemelerin yapılması; ekipmanların uygun şekilde
dezenfeksiyonu; hastaların tedavi öncesinde; tedavi süreci, sonuçları
ve olası riskler konusunda bilgilendirilmesi; personelin özel tedavi
yöntemleri ve güvenlik önlemleri konusunda eğitilmesi ve hasta
mahremiyetinin sağlanmasıdır.
4.2.1.1 Fizik tedavi cihazlarının kalibrasyon işlemleri
düzenli olarak yapılmalıdır.
a) Fizik tedavi cihazları için bir kalibrasyon planı
bulunmalıdır.
b) Ünite içi kalibrasyon sorumlusu belirlenmelidir.
c) Kalibrasyon kayıtları düzenli olarak tutulmalıdır. Cihazların
kalibrasyon sertifikaları kullanıcıları tarafından kolay
erişilecek yerlerde muhafaza edilmelidir.
d) Cihazlar üzerinde kalibrasyon tarihlerini içeren kalibrasyon
etiketleri bulunmalıdır.
e) Cihazların bakım ve kalibrasyon işlemleri konusunda cihazı
kullanan personelin de bilgilendirilmesi sağlanmalıdır.
4.2.1.2 Genel elektriksel güvenlik standart ve
prensipleri ve kullanılan cihazlara özgü elektriksel
güvenlik kuralları ve uygulama standartları hakkında
yazılı bir düzenleme bulunmalıdır.
a) Cihazı kullanan ve bakım ve temizliğini yapan personel, ilgili
kurallar ve düzenleme konusunda eğitilmeli ve eğitimler
kayıt altına alınmalıdır.
106
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
b) İlgili dokümanlar, personel tarafından kolay ulaşılabilir bir
alanda olmalıdır.
c) Sorumlu hekimin gerekli gördüğü alanlarda konu ile ilgili
uyarılar asılı olmalıdır.
4.2.1.3 Fizik tedavi uygulama alanlarında hasta
mahremiyeti için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
a) Fizik tedavi uygulama birimlerinde tedavi alanları tek
kişilik bölümler halinde oluşturulmalı ya da perde, paravan
vb. bir uygulama ile hasta mahremiyetine uygun şekilde
biçimlendirilmelidir.
4.2.1.4 Fizik tedavi alanlarında, erkek ve kadın
hastalar için ayrı olacak şekilde soyunma odaları
bulunmalı ve hastaların değerli eşyalarının muhafaza
edilmesine yönelik bir düzenleme bulunmalıdır.
4.2.1.5 Hastaların tedavi sırasında gerektiğinde
uygulayıcıyı çağırabilecekleri bir uyarı sistemi
bulunmalıdır.
a) Tedavi bölmelerinde hastaların gerektiğinde kolaylıkla
uygulayıcıyı çağırabilecekleri bir uyarı/çağrı sistemi
olmalıdır.
4.2.1.6 Ayaktan fizik tedavi hastaları için tedavi
sonrası dinlenebilecekleri ayrı bir dinlenme odası
bulunmalıdır.
107
4. Bölüm: Özellikli Tedavi Birimleri
4.2.1.7 Birden fazla hasta üzerinde ya da birden
fazla kez kullanılan elektrot, sıcak ve soğuk
paketler, akupunktur iğneleri, uygulama başlıkları
vb. ekipmanlar eğer “kullan-at” özellikte değilse
dezenfeksiyonları uygun şekilde yapılmalıdır.
a) Fizik tedavi sırasında kullanılan gerekli ekipmanların
uygun şekilde dezenfeksiyonu için yazılı bir düzenleme
bulunmalıdır.
b) İlgili personele konu ile ilgili eğitim verilmeli ve kayıtları
tutulmalıdır.
4.2.1.8 Fizik tedavi alan her hastadan sonra havlu
ve çarşaf değiştirilmelidir.
4.2.1.9 Hasta, tedavi öncesinde; tedavi süreci,
sonuçları ve olası riskler konusunda bilgilendirilmeli ve
bilgilendirilmiş rıza formu kayıt altına alınmalıdır.
4.2.1.10 Personel, dikkat edilmesi gereken hususlar
ve fizik tedavi uygulaması esnasında özellik arz eden
klinik durumlar (gebelik, metal implant varlığı vb.)
hakkında eğitilmelidir.
a) İlgili eğitimler kayıt altına alınmalıdır.
b) Konu ile ilgili yazılı bir düzenleme bulunmalı ve personel bu
dokümanlara kolay ulaşabilmelidir.
c) Uygulamaya özgü olası istenmeyen yan etkilerle
karşılaşmamak için hastalara yönelik gerekli uyarılar
ve sorgulamalar (gebelik, metal implant varlığı vb.)
yapılmalıdır.
d) İlgili dokümanda, hastanın konu ile ilgili sorgulanmasına
yönelik uygulama standartları belirlenmelidir.
108
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
4.2.1.11 Ayaktan fizik tedavi almasına karar
verilen hastaların tedavileri en geç 7 iş günü içinde
başlatılmalıdır.
4.2.1.12 Hastaların fizik tedaviye başlama ve bitiş
saatleri kayıt altında alınmalıdır.
a) Yatan ve ayaktan hastaların fizik tedavi ünitelerine
giriş ve çıkış saatleri, otomasyon sisteminde kayıt altına
alınmalıdır.
4.2.1.13 Hasta, bireysel olarak öğrenene kadar,
egzersiz uygulamalarını gözetim altında yapmalıdır.
a) Hastalar bireysel olarak egzersizlerini yapabilecek hale
gelene kadar bizzat uygulayıcı gözetiminde olmalıdırlar.
b) Hastaların uygulayıcı gözetiminde bu eğitimi aldıklarına
dair kayıtlar mevcut olmalıdır.
4.2.1.14 Hastalara uygulanan tedavi programı kayıt
altına alınmalıdır.
109
4. Bölüm: Özellikli Tedavi Birimleri
4.3 DİYALİZ HİZMETLERİ
4.3.1 Diyaliz ünitesi hizmet sunumu için gerekli
şartları karşılamalıdır.
AMAÇ: Diyaliz ünitelerinde; hasta ve çalışan güvenliğine yönelik
gerekli düzenlemelerin yapılması, hasta mahremiyetinin sağlanması,
hastanın tedaviye uyumunun artırılması ve ekonomik ve/veya
sosyal yönden diyaliz merkezlerine ulaşmada zorluk yaşayan hastalara
ulaşım kolaylığının sağlanmasıdır.
4.3.1.1 Diyaliz hastaları için nakil hizmeti
verilmelidir.
a) Uygun nitelikte araç ve görevli temin edilerek, Diyaliz
ünitesinde tedavi gören hastalar için nakil hizmeti
verilmelidir.
4.3.1.2 Her hemodiyaliz ünitesinde hasta kabul ve
dinlenme bölümü olmalıdır.
a) Her hemodiyaliz ünitesinde, hastaların diyalize alınmadan
ya da diyalizden çıktıktan sonra dinlenebilecekleri, en az 20
m²’lik bağımsız bir bölüm olmalıdır.
4.3.1.3 Kadın ve erkek hastalar için ayrı olmak
üzere hasta giyinme ve soyunma bölümü ile dolapları
bulunmalıdır.
a) Hastaların soyunma-giyinme işlemlerini rahatlıkla
yapabileceği kadın ve erkek hastalar için ayrı olmak üzere
hasta soyunma odaları ve yeterli sayıda elbise dolabı
bulunmalıdır.
b) Hastaların değerli eşyalarını teslim alma süreci ile ilgili
kurallar belirlenmelidir.
110
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
4.3.1.4 Kadın ve erkek hastalar için ayrı olmak üzere
özürlülerin de yararlanabileceği şekilde düzenlenmiş
hasta tuvaleti ve lavabo bulunmalıdır.
a) Kadın ve erkek hastalar için ayrı olmak üzere özürlülerin
de yararlanabileceği şekilde düzenlenmiş hasta tuvaleti ve
lavabo bulunmalıdır (kapısı dışarı doğru açılan en az iki adet
hasta tuvaleti ve lavabo).
4.3.1.5 Tuvalet ve lavabolarda sıvı sabun,
tuvalet kâğıdı, kâğıt havlu ve poşetli çöp kutusu
bulunmalıdır.
4.3.1.6 Diyaliz ünitesinde taşınabilir monitörlü
elektrokardiyografi cihazı, defibrilatör, ambu ve
airway de içeren tam donanımlı acil müdahale seti
bulundurulmalıdır.
a) Acil müdahale seti, ünite içerisinde, kolay ulaşılabilir bir
yerde, tam ve kullanıma hazır durumda olmalıdır.
4.3.1.7 Diyaliz makinelerinin dezenfeksiyon işlemleri
her diyaliz seansı sonrasında yapılmalıdır.
a) Her hemodiyaliz seansı sonunda dezenfeksiyon işleminin
yapıldığını gösteren çizelgeler tutulmalıdır.
b) Bu çizelgede işlemi yapan görevlinin adı, soyadı, imzası, tarih/
saat, işlemin süresi ve kullanılan dezenfektanın kimyasal adı
yer almalıdır.
4.3.1.8 Diyaliz makinelerinin teknik bakımları
düzenli olarak yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.
111
4. Bölüm: Özellikli Tedavi Birimleri
4.3.1.9 Üretilen saf suyun takibi, diyaliz teknisyeni
tarafından günlük olarak yapılarak, kayıt altına
alınmalıdır.
a) Aşağıdaki parametreler günlük olarak takip edilir:
i. Saflaştırılmış su iletkenliği,
ii. Su sertliği
iii. Klor miktarı,
iv. Asitlik-alkalilik (saf su-ham su)
v. Günlük su kontrol kayıtları diyaliz ünitesinde bulundurulmalıdır.
4.3.1.10 Periyodik su analizlerine ait sonuçlar
bulunmalıdır.
a) Hemodiyaliz merkezleri, kullandıkları suların arıtma sonrası
örneklerinin analizlerini, bakteriyolojik yönden 3 ayda bir,
endotoksin ve kimyasal yönden altı ayda bir, ruhsatı bulunan
kamu ya da özel Laboratuvarlarda yaptırmalıdır.
b) Analiz sonuçlarının Avrupa Birliği farmakopedansına uygun
olduğu belgelenmelidir.
4.3.1.11 Hemodiyaliz ünitesinde uygun nitelikte
hassas tartı sistemi bulunmalıdır.
a) Diyaliz ünitesinde, özürlülerin de yararlanabileceği (tekerlekli
sandalyenin çıkabileceği ) şekilde dizayn edilmiş hassas tartı
sistemi bulunmalıdır.
b) Tartı aletinin kalibrasyonları belirli aralıklarla yaptırılmalı
ve hata tolerans değerleri diyaliz personeli tarafından
bilinmelidir.
112
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
4.3.1.12 Personel her hasta ile temas öncesi gerekli
koruyucu önlemleri almalıdır.
a) Tedavi, müdahale ve bakım süreçlerinde kullanılmak
üzere personel için yeterli sayıda maske, gözlük, eldiven,
boks gömleği, vb. ekipman bulundurulmalı ve yeri personel
tarafından bilinmelidir.
b) Ünite içerisinde tedavi, müdahale ve bakım süreçlerinde
kişisel koruyucu ekipmanlar (nem bariyerli elbise, eldiven,
yüz maskesi, sabun, el antiseptiği v.b.) kullanılmalıdır.
4.3.1.13 Diyaliz merkezlerinde çalışan personel
için bulaşıcı hastalıklar ile ilgili gerekli taramalar
yapılmalı ve gerekli koruyucu tedbirler alınmalıdır.
a) Çalışan personel için altı ayda bir Anti HCV, HBs Ag ve
AntiHBs, Anti HIV testleri ve diyaliz ünitesi sorumlu
hekiminin belirlediği diğer bulaşıcı hastalıklarla ilgili
taramalar yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.
b) Bulaşıcı hastalıklarla ilgili gerekli koruyucu tedbirler (aşı,
koruyucu ekipman vb.) alınmalı, gerektiğinde tedavileri
yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır.
4.3.1.14 Diyaliz ünitesinde yeterli sayıda el antiseptik
solüsyonu, sabun, kâğıt havlu, eldiven, maske ve
koruyucu önlük/elbise bulunmalıdır.
4.3.1.15 Ünitede görev yapan sağlık çalışanlarına
bir plan dâhilinde; acil bakım, diyaliz hizmetleri
ve ünitede kullanılan tüm cihaz ve ekipmanların
kullanımıyla ilgili periyodik eğitimler verilmeli ve
kayıt altına alınmalıdır.
4.3.1.16 Diyaliz merkezinde enfeksiyonların kontrolü
ve önlenmesine yönelik bir program olmalı ve bu
konuda personele eğitim verilmelidir.
a) Hastanenin enfeksiyon kontrol komitesince (EKK)
hazırlanmış, diyaliz ünitesini kapsayan bir enfeksiyon
kontrol ve önleme programı olmalıdır.
113
4. Bölüm: Özellikli Tedavi Birimleri
4.3.1.17 Diyaliz hastalarının aşıları düzenli olarak
yapılmalıdır.
a) Kontrendikasyon yoksa HbsAg (-) tüm hastalara Hepatit
B aşısı çift dozda ve aşı takvimine uygun bir şekilde
yapılmalıdır.
b) Anti-HBs (+) iken antikor titresi 10 U/litre’nin altına düşen
tüm hastalara rapel aşı uygulanmalıdır.
4.3.1.18 Diyaliz tedavisi gören hastalara tedavinin
gerektirdiği hususlarda eğitimler verilmelidir.
a) Ayda en az bir kez ve tercihen aylık tedavinin düzenlendiği
dönemde hastaya o anki durumu, uyması gereken kurallar,
kullanması gereken ilaçlar, beslenmede dikkat etmesi gereken
hususlar ile kurallara uymaması durumunda oluşabilecek
riskleri içeren eğitim verilmeli ve kayıtları tutulmalıdır.
4.3.1.19 Diyaliz tedavisi gören hastaların ayda en az
bir defa tıbbî muayeneleri Hemodiyaliz Sorumlu
Uzman Hekimi tarafından yapılmalı ve kayıt altına
alınmalıdır.
a) Her hasta için ayrı bir takip/gözlem formu düzenlenmelidir.
4.3.1.20 Her ayın başında diyaliz hastalarının kt/v
veya URR değerleri hesaplanmalıdır.
a) Ayda en az bir kez ölçülen Kt/v veya URR (üre Redüksiyon
Oranı) değerleri hasta dosyasına kaydedilmelidir.
b) Değerlerin düşük olması durumunda, yapılan neden-sonuç
analizleri ile iyileştirmeye yönelik çalışmalar hasta dosyasına
kaydedilmelidir.
114
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
4.3.1.21 Hastalar sorumlu tabip tarafından tedavi
seansı sırasında tıbbi yönden izlenmeli, her diyaliz
seansında hastanın dosyasına günlük gözlem notu
kaydedilmelidir.
a) Hastalar sorumlu tabip tarafından; tedavi seansı sırasında
tıbbi yönden izlenmeli, alınabilecek önlemler ve verilecek
tedaviler zamanında yapılmalıdır.
b) Tıbbi gözlem ve değerlendirme sonuçları her diyaliz seansında
ilgili forma kaydedilerek hastanın dosyasına eklenmelidir.
4.3.1.22 HBs Ag (+) hastaları ayrı oda ve ayrı
makinelerde, HCV Ab (+) hastalar ise ayrı makinelerde
hemodiyalize alınmalıdır.
a) Hemodiyaliz makineleri HBs Ag (+) veya HCV Ab (+) hasta
için kullanılıp kullanılmadıkları yönünden tanımlanmalı,
HBs Ag (+) hasta odasının girişinde enfekte hasta odası
olduğunu belirten bir tanımlama yapılmalı, uygulama ve
işaretlemeler personel tarafından bilinmelidir.
4.3.1.23 İlaç hazırlama işlemi, hasta alanlarının
dışında temiz bir alanda yapılmalıdır.
a) İlaçlar hasta bakım alanlardan fiziksel olarak ayrılmış, temiz
bir alanda hazırlanmalıdır.
b) İlaç dağıtımı sırasında ortak ilaç taşıma arabaları
kullanılmamalıdır.
c) İlaç şişeleri, enjektör, pamuk, vb. malzemeler ceplerde
taşınmamalıdır.
115
4. Bölüm: Özellikli Tedavi Birimleri
4.4 TRANSFÜZYON TIBBI HİZMETLERİ
4.4.1 Güvenli Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu
uygulamaları için gerekli düzenleme
yapılmalıdır.
AMAÇ: Güvenli kan ve kan ürünleri transfüzyonu uygulamalarının
sağlanması amacı ile kan ürünü uygulanmadan önce çoklu
kontrollerin yapılması; Transfüzyon merkezi işleyişi ile ilgili süreçlerin
tanımlanması; hasta ve çalışan güvenliğinin sağlanmasıdır.
4.4.1.1 Kan transfüzyonu uygulanacak hastadan kan
örneği alınırken hastanın kimlik bilgileri dosyasından,
kol bandından ve kendisinden teyit edilmeli ve örneğin
üzerine örnek alındığı anda etiket yapıştırılmalıdır.
a) Hastanın adı, protokol numarası, tedavi gördüğü servis, tanısı,
transfüzyon endikasyonu, hastaya daha önce transfüzyon
yapılıp yapılmadığı ve hasta kadın ise daha önce doğum yapıp
yapmadığı, hazırlanacak kan veya kan komponentinin türü,
miktarı, planlanan veriliş zamanı gibi bilgilerin belirtildiği,
ayrıca istemi yapan hekimin kaşesi ve imzasının bulunduğu
“Kan ve/veya kan ürünleri istem formu“ hekim tarafından
doldurulmalıdır.
b) Bilinci açık hastadan kan örneği alınırken ve transfüzyon
öncesinde hastanenin belirlediği kimlik tanımlama
politikasına göre aktif iletişim tekniği ile hasta kimliği
doğrulanmalıdır.
c) Kan örneği alındıktan sonra hasta adının yazılı olduğu etiket,
yatak başında hazırlanmalı ve tüp üzerine yapıştırılmalıdır.
d) Doğru tanımlama, laboratuvardaki bilgisayar veya defter
kayıtlarında da devam ettirilmelidir.
116
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
4.4.1.2 Kan/kan ürünü uygulanmadan önce, kan ve
kan ürünleri cross-match formu ve hastanın kimlik
bilgileri iki sağlık personeli tarafından kontrol
edilmelidir.
a) Kan/kan ürünü uygulanacak hastanın/yakınının (şuuru
açık olan hastanın rızası bizzat kendisinden alınır) rızası
alınmalıdır. Hasta tedaviyi kabul etmiyorsa dosyasına red
ettiğine dair kayıt alınarak veya bununla ilgili bir form
doldurularak hastanın ya da yakınının imzası alınmalıdır.
b) Hekim, transfüzyonun, veriliş zamanını ve süresini hasta
tabelasına yazmalıdır.
c) Kan grubu sonuç raporuna ek olarak cross-match raporlarına
da hastanın kan grubu sonucu eklenmelidir.
d) Transfüzyon formu iki sağlık personeli tarafından hasta
başında son kez kontrol edilip imzalanmalıdır.
e) Transfüzyonun ilk 10 dakikasında, hemşire nezaretinde
transfüzyon yapılmalıdır.
f) Transfüzyon boyunca 15 dakikada bir vital bulguların izlemi
yapılmalıdır.
g) Reaksiyon durumunda yapılması gerekenler belirlenmelidir.
4.4.1.3 Transfüzyon merkezi işleyişi ile ilgili yazılı
bir düzenleme hazırlanmalıdır.
a) Hasta veya sağlık personelinin kan alımı için müracaatından
itibaren, transfüzyon sonrası olası reaksiyonlara kadarki
tüm süreci içeren yazılı bir düzenleme hazırlanmalıdır.
b) Bu süreçlerin kontrolü ilgili sorumlu/sorumlular
belirlenmelidir.
117
4. Bölüm: Özellikli Tedavi Birimleri
4.4.1.4 Transfüzyon merkezinde yapılan tarama
testleri için uygun metotlar kullanılmalıdır.
a) Tarama testleri için kullanılan asgari yöntem mikroelisa;
cross match için asgari yöntem ise Tüp yöntemi olmalıdır.
b) Tarama testlerinin pozitifliği durumunda doğrulama testleri
yapılmalıdır.
4.4.1.5 Kan ve komponent saklama dolapları ve
ortamlarının (kan saklama dolabı, derin dondurucu,
inkübatör veya soğuk odalar) ısı takibi yapılmalıdır.
a) Isı takibi yapılan termometrelerin kalibre edildiğine veya
doğrulaması yapıldığına dair kayıtlar tutulmalıdır.
b) Kan ve komponent saklama dolapları ve ortamları kan ve
kan ünlerinin muhafazasına uygun ısıda olmalıdır.
c) Kan ve komponentlerinin kullanım süreleri kontrol
edilmelidir.
4.4.1.6 Kan ve komponentlerinin hastane
içinde transferi ve ürün iadesi uygun koşullarda
gerçekleşmelidir.
a) Kan ve komponentleri için transfer koşulları, saklama
koşulları ile aynıdır. Bu nedenle hastane içi nakil, aynı
koşullarda sağlanabileceği ekipman ve/veya araçlarla
yapılmalıdır.
b) Saklama ve transfer koşullarının sağlanmadığı ürünler için
‘Ürün İadesi’ kabul edilmemelidir.
118
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
4.4.1.7 Donör seçim kriterlerini içeren yazılı bir
düzenleme hazırlanmalıdır.
a) Donör seçimi hem tıbbi hem de yasal yönden sorumlu hekim
tarafından yapılmalıdır.
b) Transfüzyon merkezi hekimi güncel ve bilimsel bilgiler
ışığında donör seçim kriterlerini içeren bir rehber/yazılı bir
düzenleme hazırlamalıdır.
c) Donörün değerlendirilmesi, fiziksel olarak hasta
mahremiyetine uygun bir ortamda özel görüşme ile
yapılmalıdır.
d) Donör sorgulama formlarında, kan bağışçılarının hemoglobin
değeri, vücut ağırlığı, vücut ısısı, arterial tansiyon gibi
bulgular yer almalıdır.
NOT: Donörden kan kabulü yapılmayan transfüzyon merkezlerinde
bu madde değerlendirme dışıdır.
4.4.1.8 Transfüzyon merkezi personeli kan
bankacılığı ve transfüzyon tıbbı konusunda eğitim
almış olmalıdır.
4.4.1.9 Hastanede transfüzyon işleyişini kontrol
eden bir transfüzyon kontrol komitesi kurulmalıdır.
a) Transfüzyon kontrol komitesi yılda en az 4 kez toplantı
yapmalı ve toplantı tutanakları kayıt altına alınmalıdır.
b) Kan ve kan ürünleri ile meydana gelen transfüzyon
reaksiyonları kayıt altına alınmalıdır.
c) Hastane personeline transfüzyonla ilgili eğitimler verilmeli
ve eğitimler kayıt altına alınmalıdır.
119
4. Bölüm: Özellikli Tedavi Birimleri
4.5 AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI HİZMETLERİ
4.5.1 Ağız ve diş sağlığı üniteleri hizmet sunumu için
gerekli koşulları sağlamalıdır.
AMAÇ: Ağız ve diş sağlığı ünitelerinde; hasta kabulü, kayıtların
uygun şekilde tutulması kullanılan malzemelerin temizlik, dezenfeksiyon
ve sterilizasyonu; ağız ve diş sağlığına yönelik görüntüleme
cihazlarının bakım ve kalibrasyonlarının sağlanması; çocuk hastalara
yönelik eğitici ve özendirici çalışmaların yapılması gibi süreçlerin
kontrolünün sağlanmasıdır.
4.5.1.1 Birden fazla ünitin bulunduğu odalarda
ünitler uygun boyutlardaki paravanla ayrılmalıdır.
a) Birden fazla ünitin bulunduğu odalarda her ünit arasında bir
perde ya da paravan bulunmalıdır.
b) Kullanılan perde veya paravanlar düzgün ve temiz
olmalıdır.
4.5.1.2 Diş ünitlerinde engelli hastalar için düzenleme
yapılmış olmalıdır.
a) Hasta koltuğu başlığı (tetiyer) arkaya katlanabilir olmalıdır.
b) Engelli hastanın hasta koltuğuna oturması için düzenleme
yapılmış olmalıdır.
c) Tekerlekli sandalyenin diş koltuğunun arkasına rahatça
yanaşabilmesi için; engelli hastalar için ayrılmış olan diş
ünitinin arkasında en az 2 m² lik bir alan bulunmalıdır.
4.5.1.3 Ünitede el hijyeni sağlanabilir olmalıdır.
a) Diş polikliniğinde el hijyenini sağlamaya yönelik malzeme
bulundurulmalıdır. Diş polikliniğinde el hijyeni malzemeleri
120
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
(lavabo, sıvı sabun kağıt havlu, alkol bazlı el antiseptikleri)
bulunmalıdır.
b) Bu ürünlere diş hekimi tarafından kolaylıkla
ulaşılabilmelidir.
c) Muayene odasında personelin alet yıkadığı lavabodan farklı
hastanın da elini yıkayabileceği bir lavabo olmalıdır.
4.5.1.4 Pediatri kliniği bulunan hastanelerde ağız diş
sağlığı konusunda, klinikte yatan çocuklara yönelik
eğitici ve özendirici çalışmalar yapılmalıdır.
a) Pediatri kliniği bulunan hastanelerde, klinikte yatan
çocuklara ağız ve diş sağlığı konusunda belirli aralıklarla
eğitim verilmelidir.
b) Ağız ve diş bakımını özendirici çalışmalar (afiş, broşür, diş
fırçası dağıtımı vb.) düzenlenmeli ve bu faaliyetlerle ilgili
kayıtlar bulunmalıdır.
4.5.1.5 Hastanın kabulünde, hekim tarafından
hastanın mevcut ağız ve diş sağlığı durumu belirlenerek
kayıt altına alınmalıdır.
ÖNERİ: Kayıtlar otomasyon sistemi üzerinden yapılabilir ya
da hasta dosyalarına işlenebilir.
4.5.1.6 Tedavi tepsisinde kullanılan antiseptik
solüsyonlar ile anestezik solüsyonların hastaya
zerkinde karışmasını önlemeye yönelik bir uygulama
bulunmalıdır.
a) Tedavi tepsisinde bulunan antiseptik ve anestezik
solüsyonların kullanımına yönelik yazılı bir düzenleme
bulunmalı ve ilgili personel bu konuda bilgilendirilmelidir.
b) Anestezi ilaçları hiçbir zaman önceden çekilmemeli, hasta
tedaviye geldiği anda uygun anestezi hazırlanmalıdır.
121
4. Bölüm: Özellikli Tedavi Birimleri
c) Hekimin kolayca ulaşabileceği bir yerde (Adrenalin, Avil,
Dekort, Oksijen tüpü vb.) acil ilaç seti bulunmalıdır.
ÖNERİ: Tedavi tepsisinde kullanılan antiseptik solüsyonlar ile
anestezik solüsyonların karışmasını önlemede; farklı boy ve renkte
enjektör kullanılabilir. Antiseptik solusyon içeren enjektörün üzerine
flaster yapıştırılıp, içinde bulunan maddenin adı flastere yazılabilir.
4.5.1.7 Hasta için kullanılan malzemelerin
dezenfeksiyon, sterilizasyon kuralları tanımlanmalı
ve uygulanmalıdır.
a) Merkezde hasta için kullanılan malzemelerin temizlik,
dezenfeksiyon ve sterilizasyon işlemleri için yazılı bir
düzenleme bulunmalı ve uygulanmalıdır.
b) Diş hekimi, uyguladığı tedavi sırasında eldiven ve maske
kullanmalı, yapacağı işleme göre bone, gözlük, nem bariyerli
önlük gibi koruyucu ekipmanları da hazır bulundurmalıdır.
c) Temiz ve kirli aletlerin konulduğu kap ve küvetlerin kapakları
kapalı olmalıdır.
d) Her hasta arasında kreşuar ve ünit kollukları, ünit tablaları,
reflektör kolu, ünit asistan paneli, airatör ve mikromotor
başlıkları, ağız içi hava –su spreyleri gibi kritik olmayan hasta
bakım gereçleri düşük seviyeli dezenfektanlarla dezenfekte
edilmelidir.
4.5.1.8 Hastaların çekim sonrasında takip
edilebilmeleri için bir gözlem odası bulunmalıdır.
a) Diş çekiminden sonra, hasta ağzında 20_30 dk boyunca
tutulan spançlar hastalar tarafından hastane dışında
herhangi bir çöp kovasına atılabilmekte ve bu durum toplum
sağlığı açısından tehlike yaratmaktadır.
122
Özel Hastaneler Hizmet Kalite Standartları
Hastaların çekim sonrası kanlı spançlarının tıbbi atık kabına
atılmasının sağlanabildiği, aynı zamanda hastaların klinik takibinin
yapılabildiği tıbbi atık poşetli çöp kovasının da bulunduğu aynalı lavabolu
bir gözlem odası tahsis edilmelidir.
4.5.1.9 Ağız diş sağlığına yönelik görüntüleme
cihazları diş ünitinin bulunduğu yerden bağımsız ve
gerekli düzenlemelerin yapıldığı farklı bir alanda
bulunmalıdır.
a) Bu görüntüleme ünitesi ile ilgili TAEK lisansı bulunmalıdır.
b) Radyasyon uyarı levhaları bulunmalıdır.
4.5.1.10 Ağız ve diş sağlığına yönelik görüntüleme
cihazlarının bakım ve kalibrasyonları bir plan
dâhilinde yapılmalıdır.
a) Ağız ve diş sağlığına yönelik görüntüleme cihazlarının
periyodik bakımları ve kalibrasyonları ile ilgili yazılı bir
planlama olmalıdır.
b) Bakım ve kalibrasyon işlemleri planlanan zaman dilimlerinde
yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır.
c) Cihazların üzerinde kalibrasyonla ilgili etiketler
bulunmalıdır.
4.5.1.11 Tehlikeli atıkların saklanması ve gerekli
mercilere teslimi ile ilgili bir düzenleme olmalıdır.
a) Tehlikeli atıklardan olan röntgen banyo solüsyonları teslim
edilinceye kadar kapalı sızdırmaz kaplarda tutulmalıdır.
b) Amalgam dolguların çevreye zarar vermemesi adına
atıklarının su dolu kavanozda biriktirilmesi gerekmektedir.
ÖNERİ: Amalgamatör kullanılması tavsiye edilmektedir.